Οι ημέρες για την «λυπητερή» και την έκδοση των εκκαθαριστικών για τον ΕΝΦΙΑ 2021, πλησιάζει. Μπορεί να μην δίνουμε σημασία στην έκδοση του εκκαθαριστικού, αλλά καλό θα είναι να κάνουμε κάθε φορά έλεγχο πριν να αρχίσουμε να τον πληρώνουμε γιατί μπορεί να υπάρχουν λάθη, που ποτέ δεν τα διαπιστώσαμε και δεν τα διορθώσαμε, με αποτέλεσμα να πληρώνουμε περισσότερο φόρο. Ας ξετυλίξουμε σιγά σιγά το κουβάρι του ΕΝΦΙΑ και του εντύπου « Δήλωση Στοιχείων Ακινήτων», γνωστού ως εντύπου Ε9, αρχίζοντάς από τα όσα αναφέρονται στο «Εγχειρίδιο ερωτήσεων – απαντήσεων σε φορολογικά θέματα (Ιούλιος 2021) και σε ότι αφορά τον «ΕΝΙΑΙΟΣ ΦΟΡΟΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ (ΕΝ.Φ.Ι.Α.)» και το Ε9 «ΕΝΙΑΙΟΣ ΦΟΡΟΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ (ΕΝ.Φ.Ι.Α.)» 1. Ποια τα αποτελέσματα της καταγραφής των ακινήτων στη δήλωση στοιχείων ακινήτων (έντυπο Ε9); • Από τη σύνθεση των δηλώσεων στοιχείων ακινήτων προκύπτει η δήλωση ενιαίου φόρου ιδιοκτησίας ακινήτων/πράξη προσδιορισμού φόρου ν. 4223/2013 – Α’ 287 (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) κάθε υπόχρεου προσώπου και • Με την καταγραφή των μεταβολών στην ακίνητη περιουσία, μέσω της συμπλήρωσης των δηλώσεων Ε9, εφαρμόζεται η θεσμοθετημένη άμεση και διαρκής ενημέρωση του περιουσιολογίου ακινήτων. 2. Πώς λαμβάνει γνώση ο υπόχρεος για την εκκαθάριση του ΕΝ.Φ.Ι.Α.; Ο φορολογούμενος λαμβάνει γνώση της έκδοσης δήλωσης/πράξης διοικητικού προσδιορισμού φόρου από την ηλεκτρονική διαδικτυακή εφαρμογή της ιστοσελίδας της Α.Α.Δ.Ε.: www.aade.gr με τους προσωπικούς κωδικούς του. • Η Α.Α.Δ.Ε. ενημερώνει τον φορολογούμενο με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail), στη δηλωθείσα από αυτόν ηλεκτρονική διεύθυνση, για την έκδοση πράξης διοικητικού προσδιορισμού φόρου. 3. Υπάρχει αφορολόγητο ποσό κατά τον υπολογισμό του ΕΝ.Φ.Ι.Α. για τα φυσικά πρόσωπα; Αφορολόγητο ποσό προβλέπεται μόνο κατά τον υπολογισμό του συμπληρωματικού ΕΝ.Φ.Ι.Α. σε φυσικά πρόσωπα. 4. Παρέχεται έκπτωση σε περίπτωση ολοσχερούς εξόφλησης του αναλογούντος φόρου; ΟΧΙ. Στον νόμο δεν προβλέπεται έκπτωση σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής. 5. Τι πρέπει να κάνει φορολογούμενος που επιθυμεί να μεταβιβάσει το ακίνητό του; Ο φορολογούμενος υποχρεούται να προσκομίσει στον συμβολαιογράφο πιστοποιητικό ΕΝ.Φ.Ι.Α., με το οποίο πιστοποιείται ότι κατέβαλε τον φόρο που αναλογεί στην αξία του ακινήτου που μεταβιβάζει για τα πέντε (5) προηγούμενα της μεταβίβασης έτη. 6. Πότε και σε πόσες δόσεις καταβάλλεται ο ΕΝ.Φ.Ι.Α.; Ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. καταβάλλεται εφάπαξ μέχρι την τελευταία εργάσιμη, για τις δημόσιες υπηρεσίες, ημέρα του επόμενου μήνα από την έκδοση της πράξης προσδιορισμού φόρου ή σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, καθεμιά από τις οποίες δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δέκα (10) ευρώ. Η τελευταία δόση καταβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του Ιανουαριου του επόμενου έτους. (Να θυμίσουμε ότι για το 2021 με το Ν. 4821 (ΦΕΚ Α 134/31.7.2021), δόθηκε παράταση και ο φόρος θα εξοφληθεί σε 6 δόσεις μέχρι τον Φεβρουάριο του 2022) Βλέπε και «Υποχρεώσεις φορολογουμένων για φόρο εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ» https://www.ot.gr/2021/08/02/apopseis/experts/ypoxreoseis-forologoumenon-gia-foro-eisodimatos-kai-enfia/ ΔΗΛΩΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ (Ε9) Όπως αναφέραμε και στις σχετικές πληροφορίες για τον ΕΝΦΙΑ, τα στοιχεία για τον υπολογισμό του φόρου, αντλούνται από το έντυπο Ε9 Ας δούμε σχετικές πληροφορίες: 1. Ποιοι είναι υπόχρεοι σε υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων (έντυπο Ε9); Υποχρέωση για υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων έχει: • κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή κάθε είδους νομική οντότητα που έχει ακίνητα ή εμπράγματα δικαιώματα επί ακινήτων στην Ελλάδα, καθώς και εμπράγματα ή ενοχικά δικαιώματα αποκλειστικής χρήσης θέσης στάθμευσης, βοηθητικού χώρου και κολυμβητικής δεξαμενής, που βρίσκονται σε κοινόκτητο τμήμα του ακινήτου και αποτελούν παρακολούθημα εμπραγμάτων δικαιωμάτων. • κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή κάθε είδους νομική οντότητα που έχει οποιαδήποτε μεταβολή στα ακίνητά του τα οποία είχαν περιληφθεί σε δηλώσεις στοιχείων ακινήτων τα προηγούμενα έτη. • κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή κάθε είδους νομική οντότητα, όταν νέμονται ακίνητα χωρίς τη συναίνεση φορέα της Γενικής Κυβέρνησης. 2. Από πότε αναγράφονται τα ακίνητα στη δήλωση στοιχείων ακινήτων; Τα ακίνητα ή τα εμπράγματα δικαιώματα σε αυτά, ανεξάρτητα από τη μεταγραφή τους, αναγράφονται στην οικεία δήλωση, από: ⦁ τον κύριο του ακινήτου, από την ημερομηνία σύνταξης του οριστικού συμβολαίου κτήσης, y τον κύριο του ακινήτου, από την ημερομηνία τελεσιδικίας της δικαστικής απόφασης καταδίκης σε δήλωση βουλήσεως ή της δικαστικής απόφασης με την οποία αναγνωρίζεται δικαίωμα κυριότητας ή άλλο εμπράγματο δικαίωμα σε ακίνητο από οποιαδήποτε αιτία, ⦁ τον υπερθεματιστή, από την ημερομηνία σύνταξης της κατακυρωτικής έκθεσης, σε περιπτώσεις πλειστηριασμού, ⦁ τους κληρονόμους ακίνητης περιουσίας και συγκεκριμένα: • από τους εκ διαθήκης κληρονόμους κατά το ποσοστό τους, εφόσον έχει δημοσιευθεί διαθήκη μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου της δήλωσης έτους, • από τους εξ αδιαθέτου κληρονόμους κατά το ποσοστό τους, εφόσον δεν έχει δημοσιευθεί διαθήκη μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου της δήλωσης έτους, ⦁ από όσους έχουν αποκτήσει ακίνητο με οριστικό συμβόλαιο δωρεάς αιτία θανάτου, εφόσον ο θάνατος επήλθε μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου της δήλωσης έτους, y τον νομέα επίδικων ακινήτων, ⦁ τον εκ προσυμφώνου αγοραστή ακινήτου στις περιπτώσεις προσυμφώνου με δικαίωμα αυτοσύμβασης, με εξαίρεση τα εργολαβικά προσύμφωνα, ⦁ τους δικαιούχους ακινήτου από το Δημόσιο ή τον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας ή Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή Ν.Π.Δ.Δ. που έχουν παραλάβει αυτά χωρίς οριστικά παραχωρητήρια, y τον υπόχρεο γονέα, για την ακίνητη περιουσία των προστατευόμενων τέκνων του. Τέκνο το οποίο έχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος υποβάλει αυτοτελώς δήλωση στοιχείων ακινήτων, y τον κηδεμόνα, για την ακίνητη περιουσία σχολάζουσας κληρονομιάς, διαχωρισμένη από την ατομική του περιουσία, για όσο διάστημα τη διαχειρίζεται, ⦁ τον εκτελεστή διαθήκης ή τον εκκαθαριστή, διαχωρισμένη από την ατομική του περιουσία, για την κληρονομιαία ακίνητη περιουσία για όσο διάστημα τη διαχειρίζεται και τη διοικεί, ⦁ τον μεσεγγυούχο ακίνητης περιουσίας, για την υπό μεσεγγύηση περιουσία, διαχωρισμένη από την ατομική του περιουσία, για όσο διάστημα διαρκεί η μεσεγγύηση, ⦁ τον κάτοχο ακινήτου που ανήκει σε φορέα της Γενικής Κυβέρνησης, χωρίς τη συναίνεσή του, y τον σύνδικο της πτώχευσης για λογαριασμό του πτωχού, για την πτωχευτική περιουσία. 3. Ποια είναι η διαδικασία υποβολής της δήλωσης στοιχείων ακινήτων; Η δήλωση στοιχείων ακινήτων υποβάλλεται ατομικά από κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, στο έτος που προκύπτει υποχρέωση και μόνο ηλεκτρονικά με τους προσωπικούς του κωδικούς διαδικτυακά μέσω του ΟΠΣ – Περιουσιολογίου ακινήτων. Ειδικά, υποβάλλονται χειρόγραφα στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. συνοδευόμενες από τα οικεία παραστατικά: • Οι δηλώσεις των αποβιωσάντων από όλους τους κληρονόμους του ή από οποιονδήποτε εξ αυτών. • Οι δηλώσεις των νομικών προσώπων, που έχουν διακόψει τις εργασίες τους. 4. Πότε υποβάλλεται η δήλωση στοιχείων ακινήτων για μεταβολές του έτους 2020; Από την 1η Ιανουαρίου 2019 και εφεξής, όσοι έχουν μεταβολές στην ακίνητη περιουσία τους, εφόσον αυτές υφίστανται κατά την 1η Ιανουαρίου του έτους φορολογίας, υποβάλλουν εμπρόθεσμα τη δήλωση στοιχείων ακινήτων για αυτές μέχρι την 31η Μαΐου του επόμενου έτους. (Σήμερα είναι ανοιχτό το σύστημα και για τις αλλαγές που πραγματοποιούνται μέσα στο 2021 και πρέπει να γίνει με χρονολογία 2022) 5. Υποβάλλεται δήλωση κάθε χρόνο; ΟΧΙ. Η δήλωση στοιχείων ακινήτων υποβάλλεται μία (1) φορά, στο έτος που αποκτάται ακίνητο ή δικαίωμα επ’ αυτού, καθώς και όταν υπάρχει μεταβολή στην περιουσιακή κατάσταση. Δεν απαιτείται υποβολή μηδενικής δήλωσης στοιχείων ακινήτων. 6. Ποια ακίνητα γράφονται στον πίνακα 1 και ποια στον πίνακα 2 του εντύπου Ε9; • Στον πίνακα 1 αναγράφονται όλα τα κτίσματα που βρίσκονται στην Ελλάδα, ανεξάρτητα αν είναι εντός ή εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού καθώς και τα γήπεδα εντός σχεδίου πόλης ή οικισμού. • Στον πίνακα 2 αναγράφονται όλα τα γήπεδα-εκτάσεις, που είναι εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού. 7. Εάν υποβληθεί δήλωση στοιχείων ακινήτων σε ένα έτος, μέχρι ποιο έτος θα πρέπει να μεταφερθεί; Η δήλωση στοιχείων ακινήτων που υποβάλλεται σε ένα έτος θα πρέπει να μεταφερθεί και στα επόμενα έτη μέχρι και το τρέχον έτος, προκειμένου να ενημερωθεί η περιουσιακή εικόνα για όλα τα έτη, εφόσον υφίσταται σχετική υποχρέωση. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ελέγχεται, πριν την οριστική υποβολή, η προεπισκόπηση της περιουσιακής κατάστασης και εφόσον διαπιστώνεται ότι είναι ορθή, θα υποβάλλεται η μεταφερόμενη δήλωση. 8. Που μπορώ να βρω οδηγίες για τον τρόπο συμπλήρωσης της δήλωσης στοιχείων ακινήτων; Αναλυτικές οδηγίες για τον τρόπο αναγραφής των ακινήτων έχουν δοθεί με την ΠΟΛ 1237/2014 (ΑΔΑ: ΩΧ9ΒΗ-00Λ) εγκύκλιο του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων. 9. Τι κυρώσεις προβλέπονται σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής δήλωσης στοιχείων ακινήτων; Σε περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής δήλωσης στοιχείων ακινήτων επιβάλλεται το αυτοτελές πρόστιμο του άρθρου 4 του ν. 2523/1997 (Α’179), για δηλώσεις που αφορούν στα έτη μέχρι το έτος 2013 και από το έτος 2014 επιβάλλεται το πρόστιμο του άρθρου 54 του ν. 4174/2013 (Α’ 170). Αρχική δήλωση θεωρείται η δήλωση η οποία υποβάλλεται νια πρώτη Φορά και εισάγει ακίνητα ή δικαιώματα επί αυτών. Τροποποιητική δήλωση στοιχείων ακινήτων θεωρείται η δήλωση η οποία προσθέτει, αφαιρεί ή μεταβάλλει ακίνητα ή δικαιώματα σε ήδη υποβληθείσα δήλωση. Χωρίς πρόστιμο οι αλλαγές στο Ε9 Να σημειώσουμε ότι το πρόστιμο επιβάλλεται για κάθε ακίνητο, όσα χρόνια και αν κάνουμε αλλαγές. Δηλαδή αν κάνουμε αλλαγή στα τετραγωνικά ενός ακινήτου για μια πενταετία, θα επιβληθεί ένα πρόστιμο Αν όμως κάνουμε αλλαγές σε ένα χρόνο σε πέντε ακίνητα , θα επιβληθούν πέντε (5) διαφορετικά πρόστιμα. Το υπουργείο Οικονομικών με νομοθετική παρέμβαση, έχει αναστείλει την επιβολή των προστίμων στις διορθώσεις του Ε9 μέχρι την ολοκλήρωση του Κτηματολογίου. Με τον νόμο ν. 4764/2020 (ΦΕΚ Α’ 256/23-12-2020) και σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 73 του ν. 4607/2019, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή της από την παράγραφο 1 του άρθρου 76 του ν. 4764/2020, ορίζονται τα εξής: “3. Για εκπρόθεσμες τροποποιητικές δηλώσεις στοιχείων ακινήτων (Ε9) ετών 2010 και επόμενων, που υποβλήθηκαν ή θα υποβληθούν από τις 31.12.2014 μέχρι την ανάρτηση των κτηματολογικών στοιχείων στο σύνολο της Ελληνικής Επικράτειας, όπως αυτή προκύπτει από σχετική διαπιστωτική πράξη του Δ.Σ. του Ν.Π.Δ.Δ. «Ελληνικό Κτηματολόγιο», η οποία κοινοποιείται προς τον Υπουργό Οικονομικών, δεν επιβάλλονται το πρόστιμο του άρθρου 54 του ν. 4174/2013 ή το αυτοτελές πρόστιμο του άρθρου 4 του ν. 2523/1997. Πρόστιμα που έχουν βεβαιωθεί δεν διαγράφονται. Πρόστιμα που έχουν καταβληθεί, δεν επιστρέφονται.” Σύμφωνα με την Αιτιολογική Έκθεση, της τροποποίησης: «Με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις παρέχεται η δυνατότητα στους φορολογουμένους να διορθώσουν την περιουσιακή τους κατάσταση, υποβάλλοντας τροποποιητική δήλωση στοιχείων ακινήτων χωρίς πρόστιμα έως την ανάρτηση των κτηματολογικών στοιχείων στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας. Ουσιαστικά γίνεται επέκταση της τροποποιούμενης διάταξης, καθώς διευρύνεται το ήδη ευνοϊκό για τους φορολογουμένους καθεστώς. Η ρύθμιση συντελεί τόσο στην ορθή απεικόνιση των ακινήτων στο ΟΠΣ Περιουσιολόγιο Ακινήτων που τηρείται στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, όσο και -κυρίως- στην ορθή απεικόνιση αυτών στο Εθνικό Κτηματολόγιο. Επιπλέον, θα ενισχύσει τη σχέση εμπιστοσύνης κράτους-πολίτη, καθώς αφήνει μεγάλο χρονικό περιθώριο υποβολής δηλώσεων στοιχείων ακινήτων (Ε9) χωρίς επιβολή προστίμων, όταν οι δηλώσεις αυτές στερούνται φορολογικού ενδιαφέροντος. Η κατάργηση της παραγράφου 4 του άρθρου 73 του ν. 4607/19 προτείνεται δεδομένου ότι η ρύθμιση, που αυτή περιέχει, περιλαμβάνεται ήδη στην προτεινόμενη τροποποίηση της παραγράφου 3 του αυτού άρθρου και νόμου. Η κατάργηση επιβολής προστίμων απαιτεί την ψήφιση διάταξης νόμου». Ο Αποστόλης Αλωνιάτης είναι οικονομολόγος – φοροτεχνικός, Α’ Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας. Πηγή: ΟΤ